Sanitaryzacja i dezynfekcja pomieszczeń i przedmiotów. Nie wszystkie z wymienionych powyżej czynności dekontaminacyjnych znajdują zastosowanie w naszych domach lub innych obiektach, np. w usuwaniu pleśni i grzybów ze ścian, czy w przypadku usuwania doraźnego skażenia: sprzątaniu łóżka, na którym leżała chora osoba, usuwaniu drobnoustrojów z ręczników i pościeli w hotelu, zanieczyszczeń w obiektach hodowlanych etc.

W wymienionych przypadkach zastosowanie znajduje sanitaryzacja i dezynfekcja, które właściwie się uzupełniają, gdyż trudno wyobrazić sobie odkażanie pomieszczeń bez uprzedniego ich wysprzątania, a i po jego przeprowadzeniu jest ono konieczne.

Natomiast sterylizacja, antyseptyka i aseptyka to czynności w większym stopniu skojarzone z fachowymi usługami medycznymi przeprowadzanymi na ciele człowieka i oprzyrządowaniu zabiegowym. Aczkolwiek dotyczą one również np. gabinetów odnowy biologicznej.

Wykorzystuje się tu: parę wodną, gorące i suche powietrze, promieniowanie podczerwone, tlenek etylenu, formaldehyd, kwas nadoctowy, plazmę, nadtlenek wodoru, ozon i promieniowanie radiacyjne.

Dezynfekcja – metody i zakres

Usługi dezynfekcji zamawiane są prywatnie:

  • do odkażenia mieszkań, domów, akademików, internatów i wielu więcej miejsc – w tym wypadku szczególnie zwalcza się pleśń i grzyby oraz dezynfekuje się bakterie w związku z zasadami utrzymania wysokiego stopnia czystości, gdyż przedmioty użytku osobistego, ręczniki, pościel etc. są używane przez wiele osób,
  • do szpitali i ośrodków leczenia oraz gabinetów zabiegowych z wyłączeniem sterylizacji i antyseptyki – dezynfekcja dotyczy w tych przypadkach głównie pomieszczeń,
  • w tym niektórych sprzętów: łóżek, materacy, przedmiotów do ćwiczeń rehabilitacyjnych,
  • przez przedsiębiorców: hodowców bydła, drobiu, do pasiek, ale też magazynów, hal handlowych i innych,
  • oraz wszędzie tam, gdzie istnieje zagrożenie epidemiologiczne.

Natomiast wśród najpowszechniej stosowanych metod i środków w dezynfekcji wyróżnia się:

  • ozonowanie – jedyne nie chemiczne usuwanie drobnoustrojów (poza stosowaniem pary wodnej),
  • związki fenolowe – szczególnie skuteczne przeciwko prątkom i grzybom,
  • chlor – służy oczyszczaniu wody, odzieży, pościeli, ręczników oraz powierzchni zanieczyszczonej płynami organicznymi; szczególnie skuteczny wobec: mykoplazm, wirusów, grzybów i form wegetatywnych bakterii,
  • aldehyd mrówkowy – skutecznie niszczy wirusy, bakterie i grzyby, oczyszcza się nim powierzchnie i przedmioty użytkowe,
  • aldehyd ortoftalowy – wysokopoziomowy środek do niszczenia szczególnie odpornych szczepów, zabija: bakterie, wirusy i grzyby zaledwie w 10 min.,
  • nadtlenek wodoru – ma bardzo szerokie działanie, a poza typowymi drobnoustrojami niszczy prątki i przetrwalniki,
  • kwas nadoctowy – podobnie szerokie spektrum działania, niszczy: prątki, grzyby, wirusy, bakterie, a wiele z nich w 15 minut,
  • jodofory – niskotoksyczny środek używany w dezynfekcji sanitariów, basenów itp., niszczy bakterie wirusy i grzyby,
  • alkohole – izopropylowy i etylowy, niszczą bakterie, wirusy i grzyby umiejscowione na powierzchniach przedmiotów, w tym trudno dostępnych (opryskiwanie),
  • promieniowanie UV – niszczy mikroorganizmy zgromadzone w powietrzu i na przedmiotach; nie obejmuje zwalczania grzybów,
  • oraz związki aminowe – czwartorzędowe, skuteczne w usuwaniu bakterii, grzybów i tylko jednego typu wirusów (osłonkowych).